Bezsenność to powszechny problem, który może dotknąć człowieka w każdym wieku. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), problemy ze snem dotyczą już 1 na 3 osoby dorosłe. Długotrwałe problemy ze snem prowadzą często do przewlekłego zmęczenia, rozdrażnienia, spadku motywacji, a nawet do depresji. Na szczęście istnieje dużo naturalnych sposobów na walkę z bezsennością, które możemy wdrożyć od zaraz. Pamiętajmy, że organizm każdej osoby funkcjonuje trochę inaczej, dlatego dobrze jest wypróbować kilka metod i sprawdzić, które z nich najlepiej odpowiadają naszym potrzebom.
Higiena snu jest bardzo ważna.
Dla dobrego snu ważna jest rutyna. Starajmy się kłaść spać i wstawać o tych samych porach, nawet w weekend! Stwórzmy w sypialni ciemną i chłodną przestrzeń — na przykład zasłońmy rolety, wyłączmy lampki i zadbajmy o przewietrzenie pokoju przed snem. To sprzyja wydzielaniu melatoniny. Melatonina to hormon produkowany głównie przez szyszynkę w odpowiedzi na ciemność, regulujący między innymi cykl snu i czuwania (rytm dobowy). Tak więc telefon, tablet i telewizor wyłączamy przynajmniej godzinę przed pójściem spać – dlaczego? Bo ekrany emitują niebieskie światło, a to z kolei zaburza wydzielanie wspomnianej melatoniny. Ograniczmy również drzemki w ciągu dnia, zwłaszcza te preferowane późnym popołudniem, które mogą zaburzać naturalny rytm snu i sprawić, że wieczorem trudniej będzie nam zasnąć.
Dieta to fundament.
Dieta w ciągu dnia ma ogromne znaczenie, nie tylko dla naszego samopoczucia, ale także dla jakości naszego snu. Duże posiłki jedzone zaraz przed pójściem spać obciążają żołądek, który pod koniec dnia nie pracuje tak sprawnie jak rano. Mocna herbata, kawa, czy napoje energetyczne na wieczór pobudzą organizm, zamiast wyciszyć. Unikajmy też tłustych wędlin i serów do ulubionych kanapek, a zamiast tego postawmy na chudy twarożek, czy hummus (dostępny praktycznie w każdym sklepie).
Pamiętajmy także o wodzie. Woda stanowi podstawowe źródło dla wszystkich procesów metabolicznych zachodzących w organizmie. Niedobór wody prowadzi do odwodnienia, zaburzając prawidłowe funkcjonowanie, co objawia się m.in. zmęczeniem, bólami głowy, czy problemami z koncentracją. Pijmy wodę regularnie w ciągu dnia, ale ograniczmy picie płynów na 1-2 godziny przed snem: Pozwoli to zminimalizować ryzyko nocnych wizyt w toalecie.
Pozbądźmy się stresu.
Stres zebrany z całego dnia lubi dawać się mocno we znaki wieczorem, kiedy organizm próbuje się wyciszyć. Często objawia się to natłokiem myśli, brakiem uważności na „tu i teraz” i rozpamiętywaniem spraw z całego dnia. Są na to różne sposoby, a jednym z nich jest uważne oddychanie i bycie „tu i teraz”. Usiądźmy lub połóżmy się na łóżku, zamknijmy oczy i weźmy głęboki wdech. Skup się na tym wdechu, powoli policz do pięciu, a następnie zrób spokojny wydech, ponownie koncentrując się na oddechu. Powtórzmy to ćwiczenie 5 razy. Dzięki temu wyciszamy układ współczulny, odpowiedzialny za reakcję „walcz lub uciekaj”, a organizm stopniowo przejdzie w stan relaksu. Skupienie na oddechu pomaga oderwać się od natrętnych myśli i wrócić do „tu i teraz”. Warto też spróbować praktyk mindfulness lub medytacji, które dodatkowo wspierają wyciszenie umysłu przed snem.
Aktywność fizyczna.
Aktywność fizyczna doskonale wpływa na nasze samopoczucie. Regularna aktywność fizyczna w ciągu dnia pomaga regulować rytm dobowy, zmniejsza stres, co w efekcie przyczynia się do lepszej jakości snu w nocy. A co się takiego dzieje podczas aktywności fizycznej? Otóż: serce bije szybciej, dostarczając mięśniom więcej tlenu. Mięśnie zużywają zgromadzony glikogen jako energię, a temperatura ciała wzrasta. Hormony takie jak adrenalina i endorfiny uwalniają się, wpływając na koncentrację i samopoczucie.
Regularna aktywność prowadzi do długotrwałych zmian, wzmacniając mięśnie, poprawiając wydolność, samopoczucie i ogólne zdrowie. Ważne jest jednak, aby unikać intensywnych treningów na 3-4 godziny przed pójściem spać, ponieważ mogą one działać pobudzająco i utrudnić zaśnięcie.
Zioła, suplementy i adaptogeny.
Naturalne herbaty, np. melisa czy ziołowe suplementy z apteki mogą pomagać w zasypianiu, jednak nie rozwiążą tego problemu na stałe. Dobrym wyborem może być ashwaghanda (zwana także żeń-szeniem indyjskim). Jest to adaptogen, który pomaga organizmowi radzić sobie ze stresem. Jeśli nie mamy przeciwskazań do stosowania ashwaghandy, to warto ją wdrożyć na jakiś czas. Należy jednak pamiętać, że zioła i suplementy, choć naturalne, również mogą wchodzić w interakcje z lekami i wywoływać niepożądane reakcje, dlatego ostrożność i świadomość ich działania są bardzo ważne. Warto skonsultować się z lekarzem, aby upewnić się, że w naszym przypadku jest to bezpieczne.
Kiedy szukać pomocy specjalisty? Jeśli naturalne metody nie przynoszą poprawy, a bezsenność znacząco wpływa na nasze codzienne funkcjonowanie, warto skonsultować się ze specjalistą. Z pewnością wykluczy inne przyczyny problemów ze snem i zaproponuje odpowiednie leczenie lub skieruje dalej, być może na terapię. Jedną z lepszych i sprawdzonych jest terapia CBT-I, która pomaga zidentyfikować i zmienić negatywne myśli i zachowania związane ze snem.
Walka z bezsennością wymaga czasu. Wprowadzenie zdrowych nawyków i stosowanie naturalnych metod może znacząco poprawić jakość snu. Dobrze jest dać sobie czas na stopniowe wprowadzanie zmian i nie zniechęcać się, jeśli efekty nie pojawią się od razu. Zdrowy sen to efekt pracy nad ciałem, umysłem i codziennymi nawykami, które tworzą razem fundament dobrego samopoczucia. Pamiętajmy — nawet drobna zmiana w codziennych nawykach może mieć ogromny wpływ na jakość Twojego snu.
