Opieka nad starzejącymi się rodzicami. Jest nieuchronnym etapem w życiu każdego młodego człowieka Choć opieka ta może być aktem miłości, wdzięczności i oddania, bardzo często wiąże się również z ogromnym obciążeniem – zarówno emocjonalnym, jak i fizycznym.
Starzenie się rodziców – temat tabu
W wielu rodzinach temat starzenia się rodziców, utraty sprawności czy konieczności pomocy w codziennych czynnościach jest odsuwany na dalszy plan. Dopóki mama gotuje obiad, a tata sam chodzi do sklepu, udajemy, że czas się zatrzymał. Tymczasem starość nie przychodzi z dnia na dzień – to proces, który z czasem wymaga coraz większego zaangażowania ze strony dzieci.
Emocjonalne pułapki – wina, frustracja, żal
Opiekunowie rodziców często mierzą się z całym wachlarzem emocji. Od poczucia winy („robię za mało”), przez frustrację („znów nie mogę wyjść z domu”), aż po żal („to już nie ten sam człowiek”). Psychologia zwraca uwagę, że te uczucia są naturalne i nie należy ich wypierać. Kluczem jest świadomość, że opieka nad bliskimi może budzić sprzeczne emocje i nie czyni nas to gorszymi ludźmi.
Fizyczne wyzwania opieki
opieka nad niesamodzielnym rodzicem to często wielogodzinne wyczerpujące czynności: podnoszenie, pomaganie w myciu, przebieranie, karmienie, wizyty u lekarzy. To ogromny wysiłek fizyczny.
Jednym z największych mitów, które towarzyszą opiece nad rodzicami, jest przekonanie, że trzeba wszystko robić samemu. Tymczasem korzystanie z pomocy nie jest porażką jest to wyraz odpowiedzialności.
Opcji pomocy dla starszych rodziców jest wiele:
- wsparcie innych członków rodziny
- zatrudnienie opiekunki (nawet na kilka godzin dziennie),
- turnusy w domach opieki czasowej,
- opieka dzienna w domach seniora.
Czasem to właśnie profesjonalna pomoc pozwala zachować relację rodzic-dziecko, zamiast relacji opiekun-pacjent.
Jak zadbać o siebie, opiekując się innymi?
Bardzo ważne jest by osoby opiekujące się starszymi rodzicami zadbały także o siebie
- wyznaczyć granice – np. wolne wieczory albo weekendy bez obowiązków,
- znaleźć czas na odpoczynek – nawet jeśli to tylko pół godziny dziennie na spacer czy książkę,
- pielęgnować kontakty społeczne – samotność to największy wróg opiekunów,
- korzystać z pomocy – psychoterapeutycznej, duchowej, prawnej, społecznej
Miłość to nie poświęcenie – to relacja
Warto na koniec podkreślić: opiekowanie się rodzicem nie powinno być wyłącznie poświęceniem. Choć wiele osób traktuje to jak moralny obowiązek, kluczem jest szukanie równowagi. tak, by nie zatracić siebie.
Nie jesteśmy w stanie zatrzymać czasu. Ale możemy zdecydować, jak chcemy przeżyć ten wspólny czas – w spokoju, w godności, w bliskości. Nawet jeśli oznacza to trudne decyzje, szukanie pomocy czy powiedzenie sobie „potrzebuję przerwy”.
Zapewnienie opieki nad starszymi rodzicami to naprawdę bardzo trudna decyzja, która trzeba podjąć wraz z upływem czasu, a dzieci i bliscy są obciążeni niełatwym zadaniem w życiu.
Kiedy nasi rodzice nie są już tak samodzielni i sprawni jak kiedyś zaczynają zmagać się z różnymi problemami fizycznymi czy psychicznymi, nasza rola w rodzinie ulega zmianie. Często czujemy się bezsilni i sfrustrowani Zastanawiamy się, jak najlepiej, pomóc, wesprzeć naszych bliskich.
Można Wyróżnić cztery etapy sprawowania opieki nad chorym domu Oraz problemy i trudności opiekunów rodzinne chorego.
Etap pierwszy:
To czas, gdy rodzina, przygotowuje się do opuszczenia szpitala przez chorego. Opiekunowie bardzo często borykają się w tym czasie z brakiem informacji na temat choroby oraz sposobów jak opiekować się podopiecznym .
Etap drugi:
Czyli pierwsze dni, tygodnie i miesiące w domu. Rodzina chorego W tym czasie często doświadcza braku zainteresowania i wyczerpania. Zaczynają pojawiać się w tym czasie problemy finansowe.
Etap trzeci:
Rozpoczyna się po roku sprawowania opieki nad chorym. narastające obciążenia, znaczne wyczerpanie fizyczne i emocjonalne, może to prowadzić nawet do myśli samobójczych.
Etap czwarty:
W tym czasie zaczynają się plany na temat przyszłości przez rodzinę chorego. Pojawia się troska o zdrowie własne oraz chorego. Wyczerpanie bliskich często jest tak duże, jedynym ze marzeniem opiekunów jest uwolnienie się od obowiązku opieki nad chory.
Badania
„Zmęczeni opiekunowie czy wdzięczne dzieci” – opieka nad starym rodzicem w wypowiedziach internautów
Nie jest dobrą drogą maksymalne wykorzystywanie zasobów osobistych nie dbając o ich odnawianie. Sami internauci przekazują sobie nawzajem namiastkę wsparcia, ale jest to jedynie substytut odpowiedzi na ogromne potrzeby w tym zakresie:
„Wielki szacunek mam do osób tutaj piszących, którzy zajmują się starszymi schorowanymi rodzicami”.
„Opieka nad chorym rodzicem to bardzo duże obciążenie przede wszystkim psychiczne. A kiedy psychika siada, to i opieka nie jest taka jak być powinna”.
„Życzę wytrwałości i wspieram Cię dobrym słowem. Niewiele to pomoże, ale inaczej nie potrafię.
Analiza ukazuje pilną potrzebę zmian idącą w kierunku wsparcia tych rodzin, które chcą i mogą opiekować się swoimi starszymi członkami rodzin, dostosowania pomocy do konkretnych potrzeb danej rodziny.
Podsumowując przytoczone badania można stwierdzić, że sytuacja opiekuna osoby starszej w naszym społeczeństwie jest bardzo trudna. Zarówno dzieci bezpośrednio zaangażowane w opiekę nad swoimi rodzicami, jak i te pośrednio zaangażowane nie są odpowiednio przygotowani na te wyzwania. Potrzeba jest wieloprofilowego wsparcia: psychicznego, fizycznego i materialnego
Bibliografia
Niezabitowski, M. (2007). Ludzie starsi w perspektywie socjologicznej. Problemy uczestnictwa społecznego. Śląsk.
Gołębiewski, A., Pacuła, P. (Red.). (2012). Opieka międzyludzka w teorii i praktyce. Więcesław.
Pikuła, N. G. (2016). Poczucie sensu życia osób starszych: inspiracje do edukacji w starości. Impuls.
Steuden, S. (2014). Psychologia starzenia się i starości. PWN.
