Żyjemy w czasach, w których w codziennie towarzyszy nam pośpiech, natłok obowiązków, presja czasu. Jeśli dodamy do tego niestabilność finansową i ciągłą obecność mediów społecznościowych, to z dużym prawdopodobieństwem możemy spodziewać się , że czynniki te utrzymując się przez długi czas doprowadzą nas do chronicznego stresu a ten z kolei do obniżenia naszej odporności w wyniku czego będziemy mniej odporni na infekcje. W wyniku chronicznego stresu jesteśmy również bardziej podatni na choroby autoimmunologiczne i nowotworowe
Stres
Reakcją naszego organizmu na bodziec, który zaburza jego równowagę jest stres. Chociaż w niewielkich dawkach potrafi być mobilizujący na dłuższą metę robi spustoszenie w naszym organizmie.
Mówiąc o pozytywnej, mobilizującej stronie stresu nasuwa się na myśl mechanizm zwany jako reakcja ” walcz albo uciekaj „- wiąże się on z gwałtownym wyrzutem adrenaliny, noradrenaliny i kortyzolu czyli hormonów stresu.
W dawnych czasach mechanizm ten był bardzo potrzebny chociażby w sytuacji spotkania z drapieżnikiem .Dziś jednak źródła stresu są inne , często przewlekłe i nieuniknione a nasz organizm nie jest przystosowany do ciągłej aktywacji tego systemu.
To właśnie przewlekły stres ma destrukcyjny wpływ na zdrowie, prowadzi do wyczerpania zasobów organizmu a co za tym idzie do dysfunkcji wielu układów w tym immunologicznego czyli odpornościowego.
Układ odpornościowy
Rolą układu odpornościowego jest ochrona organizmu przed patogenami takimi jak wirusy, bakterie, grzyby, pasożyty i komórki nowotworowe. Dlatego jest tak ważnym dla człowieka układem.
W jego obrębie możemy wyróżnić dwie linie obrony :
- Odporność wrodzoną – szybka reakcja, która obejmuje skórę , błony śluzowe, cyktokoiny prozapalne
- Odporność nabyta ( adaptacyjna ) – rozwija się wolniej ale jest bardziej precyzyjna. Obejmuje limfocyty T i B, przeciwciała i pamięć immunologiczną.
Aby układ odpornościowy prawidłowo funkcjonował niezbędna jest równowaga. Zarówno nadaktywność jak i niedoczynność są dla nas niekorzystne.
Wpływ chronicznego stresu na układ odpornościowy
- Zwiększone ryzyko infekcji – w wyniku osłabienia odporności osoby narażone na przewlekły stres częściej chorują na przeziębienia i grypę, dłużej walczą z infekcją, mają większe ryzyko nadkażeń bakteryjnych, mogą gorzej reagować na szczepienia.
- Wzrost stanów zapalnych – przewlekły stres może prowadzić do tak zwanego cichego zapalania , które z kolei przyczynia się do rozwoju miażdżycy, insulino oporności, cukrzycy typu 2 .
- Zaburzenia snu i regeneracji – stres obniża jakość snu a sen to kluczowy moment dla regeneracji naszego organizmu.
- Wpływ na florę jelitową – zmienia on skład mikroflory jelitowej, co jest bardzo istotne ponieważ aż 70 % komórek odpornościowych znajduje się w jelitach.
- Trwałe podwyższenie kortyzolu -kortyzol to główny hormon stresu, który hamuje działanie układu odpornościowego.
Wpływ stresu na układ odpornościowy został potwierdzony wieloma badaniami.
Należy pamiętać , że nie wszyscy jednakowo reagują na stres. Różnice te zależą od genetyki, stylu życia, wsparcia społecznego i doświadczeń ale także od zdolności regulacji emocji.
Jak dbać o odporność w warunkach przewlekłego stresu?
Jest wiele potwierdzonych naukowo strategii, które mogą nam pomóc chronić odporność. Są to :
- Aktywność fizyczna – regularny ruch obniża poziom kortyzolu i wzmacnia odporność. Wystarczy 30 minut dziennie.
- Relaksacja – pomocne są medytacje, joga, ćwiczenia oddechowe.
- Sen – odpowiednia ilość snu wspiera odporność.
- Dieta– bogata w witaminy, minerały, omega-3 wspiera układ odpornościowy.
- Unikanie używek – alkohol i papierosy to wróg odporności.
Zrozumienie jaki wpływ ma stres na nasz organizm oraz świadome dbanie o równowagę fizyczną i psychiczną to najlepszy sposób by wzmocnić organizm i żyć zdrowiej .
Bibliografia
- OpenStax „Czym jest stres ? „
- AdMed – „Wpływ stresu na układ odpornościowy. „(2025)
- Robert Ader – Psychoneuroimmunologia
- Karol Mausch – Wprowadzenie do psychoneuroimmunologii (2001)
