Nadmierne uogólnianie to zniekształcenie poznawcze, uproszczony sposób myślenia. Nasz umysł stara się optymalizować energię i chętnie korzysta z wszelkich skrótów myślowych. Zniekształcenia poznawcze dają proste odpowiedzi, jednak utrudniają nam postrzeganie rzeczywistości takiej jaka jest naprawdę i osiągnięcie porozumienia z drugim człowiekiem.
Zniekształcenia poznawcze przyjmują różną formę, mimo ich mnogości warto mieć świadomość, że istnieją. Wszyscy ulegamy im w mniejszym lub większym stopniu. W łagodnej formie mogą nam utrudniać realistyczną samoocenę i powodować konflikty w relacjach. Nadmiernie stosowane mogą być przyczyną nerwicy lękowej czy depresji.
Ten artykuł jest częścią cyklu wpisów o zniekształceniach poznawczych:
Zniekształcenia poznawcze. Myślenie dychotomiczne „wszystko albo nic”
Zniekształcenia poznawcze: Filtr mentalny
Zniekształcenia poznawcze: Nadmierne uogólnianie
Zniekształcenia poznawcze: Czytanie w myślach
Zniekształcenia poznawcze: Odrzucanie pozytywów
Zniekształcenie poznawcze: Nadużywanie imperatywów
Zniekształcenie poznawcze: Uzasadnienie emocjonalne
Zniekształcenie poznawcze: Przepowiadanie przyszłości
Nadmierne uogólnianie
Wyciąganie daleko idących, zazwyczaj ogólnych wniosków z niewystarczających, ograniczonych przesłanek.
Przykłady:
| Zniekształcenie poznawcze: Nadmierne uogólnianie | Rzeczywistość | Alternatywne myśli |
| Jestem fatalną matką | Siedziałam na telefonie gdy dzieci bawiły się na placu zabaw | Do sformułowania takiego wniosku „jestem fatalną matką” potrzeba trochę więcej dowodów, obejmujących dłuższy odcinek czasu niż jednorazowe siedzenie na telefonie na placu zabaw. To, że czuję poczucie winy z powodu poświęcania uwagi na siedzenie na telefonie nie znaczy jeszcze, że jestem fatalną matką. |
| Jestem kretynem | Nie wiedziałem co to jest procent składany | Do sformułowania takiego wniosku trzeba trochę więcej danych. To, że czuję wstyd z powodu tej sytuacji nie oznacza jeszcze, że jestem kretynem. Czy byłbym gotowy nazwać kogoś bliskiego z tego powodu „kretynem”? Czy ludzie mają prawo do niewiedzy i rozwijania się całe życie? Jestem człowiekiem jak każdy inny i mam takie same prawa jak inni, nie muszę się wyzywać w ten sposób. Nie muszę być wobec siebie przemocowy i wyzywać się od kretynów. Nie muszę siebie oceniać w ten sposób. |
Zdjęcie autorstwa Lysander Yuen, Unsplash
Dziękuję za Twoją uwagę. Jeśli chcesz być ze mną w bliższym kontakcie, zapraszam Cię na mój Instagram @higienamyslenia, na Facebook @higienamyslenia, na YouTube @higienamyslenia i podcast higiena myślenia, który znajdziesz na Spotify i Google Podcasts.
Inne artykuły, które mogą Ci się spodobać:
Pętla dopaminowa, czyli jak uzależniają treści cyfrowe
Cyfrowy detoks, jak odpocząć od social media?
„Co ludzie pomyślą?” Jak pokonać lęk przed opinią innych
Pułapka „Mam nadzieję, że nie wyszło na to, że jestem…”
Pułapka: Szukanie aprobaty u innych
Najbardziej inkluzywne słowa jakie znam
Dlaczego sięgamy po alkohol pomimo przykrych konsekwencji?
