TERAPIA POZNAWCZO-BEHAWIORALNA CO TO JEST I JAK DZIAŁA

Data publikacji:

Spis treści

TERAPIA POZNAWCZO-BEHAWIORALNA CO TO JEST I JAK DZIAŁA

Aaron T.Beck

Lata 60. XX wieku. Na Uniwersytecie w Pensylwanii młody psychiatra, Aaron T. Beck, prowadzi badania nad skutecznością psychoanalizy w leczeniu depresji. Choć początkowo sam był zwolennikiem tej metody, szybko zauważył, że tradycyjne techniki nie przynoszą oczekiwanych rezultatów u wielu pacjentów. Zaintrygowany tym zjawiskiem, postanowił zgłębić temat. Rozpoczął własne badania nad myślami i przekonaniami osób cierpiących na depresję, co na zawsze zmieniło oblicze psychoterapii. Podczas pracy z pacjentami Beck odkrył, że ich negatywne myśli – pojawiające się automatycznie i często niezauważalnie – znacząco wpływają na emocje i zachowania. Zaczął więc skupiać się na identyfikacji i modyfikacji tych myśli, co przynosiło widoczną poprawę. To proste, ale przełomowe odkrycie doprowadziło do stworzenia terapii poznawczej – nowego podejścia, które wkrótce stało się podstawą terapii poznawczo-behawioralnej (CBT).

Albert Ellis

Cofnijmy się jeszcze wstecz, do lat 50. XX wieku, kiedy Albert Ellis, twórca racjonalno-emotywnej terapii behawioralnej, po raz pierwszy zwrócił uwagę na rolę myśli w kształtowaniu emocji. Ellis zauważył, że irracjonalne przekonania prowadzą do cierpienia, a ich zmiana pozwala na znaczną poprawę samopoczucia. Opracował więc system, który pomagał pacjentom identyfikować i kwestionować te przekonania. Jego podejście skupiało się na rozpoznawaniu zniekształceń poznawczych oraz pracy nad zmianą schematów myślowych, które wpływały na emocje i zachowanie.

Łącząc te dwa podejścia – prace Ellisa i Becka – współczesna terapia poznawczo-behawioralna ewoluowała, tworząc kompleksowe narzędzie pracy terapeutycznej. Od tamtych lat była udoskonalana, aby odpowiadać na potrzeby coraz szerszego grona pacjentów. Dziś CBT jest skuteczną metodą, która znajduje zastosowanie w szerokim spektrum problemów – od pracy z depresją, traumami i lękami, aż po uzależnienia, zaburzenia odżywiania czy trudności w relacjach.

Cele terapii

Głównym celem terapii CBT jest pomoc pacjentom pacjentom w rozpoznawaniu i zmienianiu negatywnych wzorców myślenia i zachowań, które wpływają na ich samopoczucie. Według jej założeń myśli, emocje oraz nasze zachowania są ściśle ze sobą powiązane, a zmiana chociaż jednego z tych elementów spowoduje zmiany w całym układzie Myśli – Emocje – Zachowanie. W odróżnieniu od psychoanalizy terapia poznawczo – behawioralna jest terapią krótkoterminową i skupia się na rozwiązaniu problemów w teraźniejszości, z którymi aktualnie zmaga się klient.

Jak wygląda terapia

W pierwszym kroku terapii terapeuta pomaga rozpoznać i zidentyfikować automatyczne myśli, które pojawiają się w głowie pacjenta w odpowiedzi na różne sytuacje, emocje lub wydarzenia. Najczęściej są to zniekształcone przekonania o nim samym, które prowadzą do wielu różnych trudności, takich jak obniżone samopoczucie, lęki czy unikanie określonych sytuacji. Przykładem takiej myśli może być: „Nigdy nic mi się nie udaje” albo „ja zawsze muszę coś zepsuć”. Terapia pomaga zrozumieć, że takie stwierdzenia nie są faktami, a jedynie pewną interpretacją rzeczywistości, którą można zmienić. Dzięki temu osoba w tej terapii zaczyna kwestionować swoje wcześniejsze przekonania oraz inaczej oceniać ich prawdziwość. Na przykład myśl: „Zawsze jestem wszystkiemu winna” , może zamienić się na bardziej realistyczne stwierdzenie: „Czasami popełniam błędy, ale nie oznacza to, że jestem winna wszystkiemu”.

W CBT duży nacisk kładzie się również na zmianę zachowań poprzez eksperymenty behawioralne. Terapeuci stosują często tą formą by klient w praktyczny sposób zastosował i oswoił nowe sposoby zachowania się i radzenia sobie w krytycznych sytuacjach. Przykładowo osoba z lękiem społecznym będzie stopniowo eksponowana na różne sytuacje np. rozmowę z obcą osobą lub udział w spotkaniu grupowym. Takie podejście pozwala na oswojenie z sytuacją na tyle by czerpać z niej satysfakcję lub by przynajmniej nie wywoływała dyskomfortu.

Podsumowanie

Podsumowując terapia poznawczo-behawioralna dostarcza wielu narzędzi i strategii, które klienci mogą wykorzystać w życiu codziennym poprawiając sobie tym samym jakość życia i lepiej radząc z wyzwaniami. Dzięki swojej praktycznej strukturze i szerokiemu zastosowaniu oraz krótkim czasem trwania CBT pozostaje jedną z najskuteczniejszych form psychoterapii, która przynosi trwałe efekty. Kluczowym elementem jej skuteczności jest oczywiście współpraca Klienta z terapeutą oraz gotowość do aktywnego wprowadzania zmian do swojego życia.

Mimo swojej wszechstronności warto zauważyć, że istnieją przypadki, w których CBT może być mniej odpowiednie lub wymagać połączenia z innymi metodami terapeutycznymi. Na przykład w leczeniu zaburzeń osobowości z pogranicza skuteczna może być terapia dialektyczno-behawioralna, a podczas psychotycznych zaburzeń wsparcie farmakologią np. w przebiegu schizofrenii. Z kolei w pracy z traumą zwłaszcza tą głęboko zakorzenioną warto zastosować inne podejście jak terapię skoncentrowaną na traumie. Takie elastyczne podejście pozwala wnieść to, czego CBt nie jest w stanie osiągnąć. Ostatecznie kluczową rolę w procesie terapeutycznym odgrywa umiejętność dopasowania terapii do potrzeb pacjenta a elastyczność terapeutyczna jest fundamentem prawdziwej zmiany.

Źródła:

  1. https://www.poradnikzdrowie.pl/psychologia/zdrowie-psychiczne/terapia-poznawczo-behawioralna-na-czym-polega-i-jak-przebiega-leczenie-aa-PJPh-Unic-RLDn.html

2. https://vissalutis.pl/blog/terapia-poznawczo-behawioralna-na-czym-polega/

3. https://pokonajlek.pl/terapia-poznawczo-behawioralna/?gad_source=1&gbraid

Dodatkowe materiały

Skorzystaj z materiałów do autoterapii i wsparcia procesu terapeutycznego lub sięgnij po więcej pracując ze specjalistą.

Uleczyć traumę

Droga do uleczenia ran, które zostawiła w Tobie trauma zaczyna się tutaj🌈. 140 stron PDF wyczerpującego, holistycznego przewodnika do odzyskania wewnętrznej harmonii i spokoju.

Metoda Świadomej Sprawczości

Poznaj sposób zarządzania sobą dzięki zrozumieniu 8 imperatywów rozwoju, potrzeb ewolucyjnych i wzorców kulturowych.

Bezsenność

Praktyczny Zeszyt Terapeutyczny, który przyswoisz w jeden – dwa wieczory, a następnie będziesz w stanie wprowadzić realną zmianę w swoim życiu stosując Autoterapię Poznawczo Behawioralną Bezsenności.

Podziel się tym artykułem, jeśli uważasz że jest wartościowy. Udostępniając nasze treści wspierasz psychoedukację :-)

Facebook
Twitter
LinkedIn
WhatsApp
Telegram
Email

Kategorie:

Przewodnik psychologiczny

Więcej kategorii

O czym chcesz dziś dowiedzieć się więcej?

Biologia i psychologia

Jak ewolucyjne mechanizmy i procesy biologiczne kształtują naszą psychikę, sposób myślenia i reakcje na świat.

Emocje i odczuwanie

Mechanizmy, które kształtują nasze emocje, granice i tożsamość, oraz sposoby, w jakie doświadczamy świata i siebie.

Myśli i umysł

Procesy, które stoją za naszym myśleniem, schematami i nawykami, oraz ich wpływ na nasze decyzje i postrzeganie rzeczywistości.

Relacje i społeczeństwo

Dynamika relacji międzyludzkich, od rodzinnych po społeczne, i mechanizmy, które wpływają na nasze zachowania w grupie.

Higiena cyfrowa

Wpływ technologii na naszą psychikę, relacje i emocje oraz mechanizmy zachowań w świecie cyfrowym.

Przewodnik Psychologiczny

Podstawy zrozumienia zaburzeń psychicznych, nurtów terapeutycznych i narzędzi wspierających zdrowie psychiczne.

Dodatkowe materiały

Skorzystaj z materiałów premium do autoterapii i wsparcia procesu terapeutycznego lub sięgnij po więcej pracując ze specjalistą.

Uleczyć traumę

Droga do uleczenia ran, które zostawiła w Tobie trauma zaczyna się tutaj🌈. 140 stron PDF wyczerpującego, holistycznego przewodnika do odzyskania wewnętrznej harmonii i spokoju.

Bezsenność

Praktyczny Zeszyt Terapeutyczny, który przyswoisz w jeden – dwa wieczory, a następnie będziesz w stanie wprowadzić realną zmianę w swoim życiu stosując Autoterapię Poznawczo Behawioralną Bezsenności.

Terapia Schematów

Materiały w tym zestawie opracowałam i wybrałam w taki sposób, by prowadziły Cię i wspierały na Twojej drodze do wzmocnienia trybu Zdrowego Dorosłego.

Metoda Świadomej Sprawczości

Poznaj sposób zarządzania sobą dzięki zrozumieniu 8 imperatywów rozwoju, potrzeb ewolucyjnych i wzorców kulturowych.