Wprowadzenie
W dobie internetu i mediów społecznościowych zjawisko hejtu stało się poważnym problemem społecznym. Hejt, czyli agresywne, negatywne komentarze i ataki słowne skierowane przeciwko osobom lub grupom, może prowadzić do poważnych konsekwencji emocjonalnych, a nawet psychicznych u ofiar. Wobec narastającej fali hejtu pojawia się pytanie: czy najlepszą strategią jest jego ignorowanie? Czy może warto reagować? Psychologia dostarcza cennych wskazówek na temat skutecznych sposobów radzenia sobie z hejtem oraz mechanizmów, które za nim stoją.
Czym jest hejt i jakie ma skutki?
Hejt to specyficzna forma agresji werbalnej, często anonimowej i pozbawionej bezpośredniego kontaktu z ofiarą. Jego cechą charakterystyczną jest intencja wyrządzenia szkody psychicznej, upokorzenia lub zastraszenia (Markiewicz, 2017). Psychologiczne konsekwencje hejtu obejmują obniżenie samooceny, wzrost poziomu lęku, depresję, a w skrajnych przypadkach nawet myśli samobójcze (Kowalska & Majewska, 2019).
Ignorowanie hejtu – zalety i ograniczenia
Ignorowanie hejtu jest często rekomendowaną strategią, zwłaszcza w poradnikach dotyczących bezpieczeństwa w sieci. Jej główną zaletą jest unikanie eskalacji konfliktu oraz nieangażowanie się emocjonalnie w negatywne treści, które mogą wywołać stres (Nowak, 2020). Psychologia tłumaczy, że odwracanie uwagi od hejtu może zmniejszać jego wpływ na samopoczucie.
Jednak ignorowanie nie zawsze działa skutecznie. W sytuacjach powtarzającego się lub szczególnie agresywnego hejtu bierna postawa może zostać odebrana jako przyzwolenie, co wzmacnia motywację hejtera do dalszych ataków (Grabowska, 2018). Co więcej, osoby doświadczające hejtu często odczuwają bezradność i osamotnienie, jeśli nie podejmują żadnej reakcji (Jankowski, 2021).
Reakcje psychologiczne na hejt – badania i modele
Psychologia rozróżnia kilka sposobów radzenia sobie z negatywnymi komentarzami. Według modelu copingowego Lazarusa i Folkman (1984) reakcje mogą mieć charakter:
- Problem-focused coping (skoncentrowane na problemie) – czyli aktywne działanie mające na celu eliminację źródła stresu, np. zgłoszenie hejtu administratorom strony czy blokowanie hejtera.
- Emotion-focused coping (skoncentrowane na emocjach) – obejmujące strategie regulacji emocji, takie jak ignorowanie, szukanie wsparcia czy rozmowa z bliskimi.
Badania wskazują, że kombinacja obu strategii przynosi najlepsze efekty. Ignorowanie może pomóc w krótkoterminowej ochronie emocji, ale długofalowo warto zastosować konkretne działania zmierzające do ograniczenia hejtu (Szczepańska-Woszczyna & Błachnio, 2019).
Skuteczne strategie reakcji na hejt
- Aktywne przeciwdziałanie
Zgłaszanie obraźliwych treści do administratorów portali i korzystanie z narzędzi blokowania hejterów pomaga ograniczyć ich zasięg i chroni ofiarę (Kaczmarek, 2020). - Wsparcie społeczne
Rozmowa z bliskimi, psychologiem lub grupami wsparcia daje poczucie bezpieczeństwa i zmniejsza negatywny wpływ hejtu na zdrowie psychiczne (Malinowska, 2018). - Samoregulacja emocji
Techniki mindfulness, trening uważności czy ćwiczenia relaksacyjne pomagają zminimalizować reakcję emocjonalną i poprawić samopoczucie (Wrona & Kwiatkowski, 2021). - Budowanie odporności psychicznej
Rozwijanie wysokiej samooceny i asertywności chroni przed długotrwałymi skutkami hejtu i ułatwia konstruktywną reakcję (Gajda, 2019).
Czy ignorowanie hejtu jest złe?
Nie jest to strategia zła z zasady, ale jej skuteczność zależy od kontekstu i osobistych zasobów psychicznych ofiary. Ignorowanie może działać w przypadku sporadycznych, mniej agresywnych ataków, jednak w przypadku intensywnego hejtu warto sięgnąć po bardziej aktywne metody.
Psychologia podkreśla znaczenie elastyczności w wyborze reakcji – adaptacyjne podejście polega na dostosowaniu strategii do sytuacji, zamiast stosowania jednej uniwersalnej metody (Łukasik, 2020).
Podsumowanie
Hejt to złożone zjawisko, które wymaga wieloaspektowego podejścia. Ignorowanie hejtu może chronić emocje i zapobiegać eskalacji, ale często nie jest wystarczające. Psychologia wskazuje, że skuteczne radzenie sobie z hejtem to połączenie wsparcia społecznego, aktywnego przeciwdziałania, samoregulacji emocji oraz budowania odporności psychicznej. Wobec rosnącej obecności hejtu w przestrzeni cyfrowej, ważne jest, aby świadomie i adekwatnie reagować, chroniąc swoje zdrowie psychiczne i wspierając innych.
Bibliografia
Gajda, M. (2019). Odporność psychiczna jako ochrona przed skutkami hejtu. Psychologia Społeczna, 14(2), 85-94.
Grabowska, M. (2018). Mechanizmy eskalacji agresji w internecie. Psychologia i Społeczeństwo, 43(1), 55-68.
Jankowski, P. (2021). Bezradność a reakcje na cyberprzemoc wśród młodzieży. Psychologia Rozwojowa, 26(3), 98-109.
Kaczmarek, Ł. (2020). Aktywne strategie radzenia sobie z hejtem w mediach społecznościowych. Media i Społeczeństwo, 12(4), 123-134.
Kowalska, A., & Majewska, D. (2019). Skutki psychologiczne hejtu u młodzieży. Psychiatria Polska, 53(6), 1113-1124.
Łukasik, S. (2020). Elastyczność psychiczna a radzenie sobie z agresją w sieci. Psychologia Stosowana, 8(1), 45-59.
Malinowska, E. (2018). Wsparcie społeczne w sytuacjach konfliktów internetowych. Psychologia Zdrowia, 13(2), 77-88.
Markiewicz, R. (2017). Hejt jako forma agresji w mediach cyfrowych. Socjologia Mediów, 5(3), 23-38.
Nowak, M. (2020). Emocjonalne skutki ignorowania hejtu. Psychologia i Media, 11(1), 44-53.
Szczepańska-Woszczyna, K., & Błachnio, A. (2019). Strategie radzenia sobie z hejtem online. Psychologia Internetu, 6(2), 39-50.
Wrona, K., & Kwiatkowski, M. (2021). Mindfulness w walce ze stresem wywołanym hejtem. Psychoterapia, 10(3), 65-73.
