Internet stał się codziennością dla dzieci i młodzieży, oferując im nieograniczone możliwości nauki, komunikacji i rozrywki. Niestety, wiąże się to również z ryzykiem stania się ofiarą cyberprzemocy. Dzieci i nastolatki narażone są na agresję w sieci, która może przybierać formę obraźliwych komentarzy, wykluczenia z grup, rozsyłania kompromitujących zdjęć czy nawet gróźb. Jak rozpoznać, że dziecko zmaga się z tym problemem i jak można mu pomóc?

Jakie formy przybiera cyberprzemoc?

Cyberprzemoc nie ogranicza się do jednej formy. Może mieć różne oblicza, w tym:

• Hejt i obraźliwe komentarze – dzieci często spotykają się z krytyką, wyzwiskami i agresywnymi uwagami na swój temat w mediach społecznościowych.
• Nękanie i stalking – nieustanne wysyłanie obraźliwych wiadomości, groźby lub publikowanie fałszywych informacji na temat dziecka.
• Udostępnianie kompromitujących treści – rozpowszechnianie zdjęć, filmów czy wiadomości bez zgody dziecka.
• Wykluczenie społeczne – ignorowanie dziecka w grupach online, celowe pomijanie w rozmowach czy wyrzucanie z czatów grupowych.
• Podszywanie się – kradzież tożsamości, tworzenie fałszywych kont i publikowanie w imieniu dziecka treści, które mogą narazić je na wstyd.

Jakie sygnały mogą wskazywać, że dziecko jest ofiarą cyberprzemocy?

Zmiany w zachowaniu są jednym z pierwszych sygnałów ostrzegawczych. Jeśli dziecko nagle traci zainteresowanie ulubionymi zajęciami, zamyka się w sobie, staje się nerwowe lub smutne, warto zwrócić na to uwagę. Ofiary cyberprzemocy często unikają rozmów o tym, co dzieje się w internecie, mogą również zacząć ukrywać telefon lub komputer.

Nagłe zmiany w nawykach dotyczących korzystania z internetu, np. całkowita rezygnacja z mediów społecznościowych lub przeciwnie – kompulsywne ich sprawdzanie, mogą wskazywać na to, że dziecko doświadcza problemów w sieci.

Skutki cyberprzemocy dla dziecka

Cyberprzemoc może prowadzić do poważnych konsekwencji psychicznych i emocjonalnych. Dzieci, które doświadczają agresji online, często cierpią na:

• Obniżoną samoocenę – negatywne komentarze mogą sprawić, że dziecko zaczyna wątpić w siebie i swoje umiejętności.
• Stany lękowe i depresję – przewlekły stres i lęk przed kolejnymi atakami mogą prowadzić do depresji.
• Problemy ze snem – stres związany z cyberprzemocą często objawia się bezsennością, nocnymi koszmarami lub trudnościami z zasypianiem.
• Problemy z koncentracją – trudności w skupieniu uwagi mogą negatywnie wpłynąć na wyniki w nauce i relacje z rówieśnikami.
• Izolację społeczną – ofiary cyberprzemocy często unikają kontaktu z innymi, co może prowadzić do osamotnienia i poczucia wykluczenia.

Jak rozmawiać z dzieckiem o cyberprzemocy?

Rozmowa jest kluczowa. Jeśli rodzic zauważy jakiekolwiek niepokojące zmiany, warto porozmawiać z dzieckiem w spokojnej atmosferze, nie osądzając i nie zmuszając do natychmiastowych zwierzeń. Ważne jest, by zapewnić dziecko, że nie jest winne tej sytuacji i że istnieją sposoby na rozwiązanie problemu.

Podczas rozmowy warto:

• Zachować spokój i dać dziecku przestrzeń na wypowiedzenie się.
• Słuchać bez oceniania i krytyki.
• Zapewnić wsparcie i zrozumienie.
• Pokazać konkretne sposoby radzenia sobie z problemem, np. jak blokować sprawców w mediach społecznościowych.

Jak można chronić dziecko przed cyberprzemocą?

Ważne jest budowanie z dzieckiem relacji opartej na zaufaniu oraz uczenie go świadomego i bezpiecznego korzystania z internetu. Można to osiągnąć poprzez:

• Edukację cyfrową – rozmowy na temat zagrożeń, jakie niesie internet, i naukę odpowiedzialnego korzystania z sieci.
• Kontrolowanie ustawień prywatności – warto sprawdzić, czy dziecko ma odpowiednio zabezpieczone profile w mediach społecznościowych.
• Monitorowanie aktywności online – nie chodzi o szpiegowanie dziecka, ale o wspólne ustalanie zasad korzystania z internetu.
• Reagowanie na pierwsze oznaki problemu – szybkie działanie może zapobiec eskalacji problemu.

Podsumowanie

Cyberprzemoc może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia psychicznego dziecka, dlatego nie należy jej bagatelizować. Kluczowe jest, aby dziecko wiedziało, że zawsze może liczyć na wsparcie rodziców i nauczycieli. Świadomość zagrożeń oraz nauka odpowiedzialnego korzystania z internetu pomagają ograniczyć ryzyko stania się ofiarą cyberprzemocy. Tylko wtedy dziecko będzie miało odwagę mówić o problemach i szukać pomocy, zanim sytuacja wymknie się spod kontroli.

Bibliografia

• Pisula, A. (2016). Psychologia dzieci i młodzieży w erze cyfrowej. Warszawa: PWN.
• Nowak, J. (2020). Internet i nowe media: Społeczne konsekwencje cyfryzacji. Kraków: WUJ.