Przepowiadanie przyszłości to zniekształcenie poznawcze, czyli uproszczony sposób myślenia. Zniekształcenia poznawcze zazwyczaj zwodzą nas na manowce, upraszczają nadmiernie świat i tworzą nierzeczywiste wyobrażenia.
Warto mieć świadomość, że zniekształcenia poznawcze istnieją i nauczyć się zauważać, kiedy je stosujemy. Wszyscy je czasem stosujemy. Zniekształcenia poznawcze mogą nam zaburzać realistyczną ocenę samych siebie, innych ludzi i szans i zagrożeń w naszym życiu oraz powodować konflikty.
Ten artykuł jest częścią cyklu wpisów o zniekształceniach poznawczych:
Zniekształcenia poznawcze. Myślenie dychotomiczne „wszystko albo nic”
Zniekształcenia poznawcze: Filtr mentalny
Zniekształcenia poznawcze: Nadmierne uogólnianie
Zniekształcenia poznawcze: Czytanie w myślach
Zniekształcenia poznawcze: Odrzucanie pozytywów
Zniekształcenie poznawcze: Nadużywanie imperatywów
Zniekształcenie poznawcze: Uzasadnienie emocjonalne
Przepowiadanie przyszłości
Stronnicze przewidywanie tego co się wydarzy w przyszłości, bez dopuszczenia innych możliwości i dostrzeżenia własnego wpływu na przyszłość oraz złożoności procesów i okoliczności, które ostateczny kształt rozwoju wypadków determinują.
Przykłady:
| Zniekształcenie poznawcze: Przepowiadanie przyszłości | Rzeczywistość | Alternatywne myśli |
| Z powodu kryzysu stracę wszystkie oszczędności | Może się tak wydarzyć, ale nie musi | Nie mam wpływu na kryzys, ale mam wpływ na to, co zrobię w czasie tego kryzysu. Jak mogę ochronić swoje pieniądze przed inflacją? Gdzie mogę poszukać wiedzy na ten temat? Jakie mam pole manewru w mojej strefie wpływu? |
| Partner na pewno mnie porzuci dla innej/go | Może się tak kiedyś wydarzyć, że mój związek się rozpadnie, ale nie musi | Zauważyłam, że boję się, że zostanę porzucona. Czy mam ku temu podstawy? Co się wtedy wydarzy? Co mogę zrobić, by stanąć pewniej na własnych nogach, by nie zależeć w tak dużym stopniu od mojego partnera? |
| Szef na pewno zwolni mnie z pracy | Może się tak wydarzyć, że zostanę zwolniona z pracy, ale wcale nie musi | Zauważyłam, że boję się, że zostanę zwolniona z pracy. Czy ten lęk ma realne podstawy? Czy dostałam jakieś ostrzeżenie? Czy mogę zapytać przełożonego czy jest zadowolony z mojej pracy, by uzgodnić z rzeczywistością moje obawy? |
| Nigdy nie znajdę pracy | Mam teraz problem ze znalezieniem pracy | Mam teraz problem ze znalezieniem pracy, ale to się może zmienić. Co mogę zrobić, by ułatwić sobie znalezienie pracy? Jakie kwalifikacje mogę zdobyć? Kogo mogę zapytać o pracę? Czy są jakieś zawody, o których jeszcze nie myślałem/am, a w których mogłabym się odnaleźć? |
| Gdybym tylko nosiła rozmiar 36 i schudła te 6 kilo na pewno moje życie byłoby lepsze, miałabym bogate życie towarzyskie, odnosiłabym sukcesy w pracy, związek by się poprawił i byłabym szczęśliwsza i bardziej pewna siebie | Ogólne zadowolenie z życia nie zależy od jednego, zewnętrznego czynnika jak obwody ciała czy waga ciała. | Zmiana jednego, zewnętrznego aspektu we mnie, nie naprawi całego mojego życia we wszystkich sferach. Łudzę się, że zmiana mojego wyglądu to klucz do zmiany wszystkich innych sfer, jednak jest to zniekształcenie poznawcze. Moje szczęście nie zależy od obwodów mojego ciała. Nie mam pewności ani dowodów na to, że faktycznie zrzucenie wagi trwale mnie uszczęśliwi i zmieni wszystkie sfery mojego życia. Dlaczego waga i wygląd mojego ciała wydaję mi się tak ważne? Może to przez nadmierną koncentrację na tym punkcie, inne sfery nie otrzymują dość mojej uwagi i wsparcia? |
Dziękuję za Twoją uwagę. Jeśli chcesz być ze mną w bliższym kontakcie, zapraszam Cię na mój Instagram @higienamyslenia, na Facebook @higienamyslenia, na YouTube @higienamyslenia i podcast higiena myślenia, który znajdziesz na Spotify i Google Podcasts.
Zdjęcie autorstwa Tomasz Frankowski, Unsplash
Inne artykuły, które mogą Ci się spodobać:
Pętla dopaminowa, czyli jak uzależniają treści cyfrowe
Cyfrowy detoks, jak odpocząć od social media?
„Co ludzie pomyślą?” Jak pokonać lęk przed opinią innych
Pułapka „Mam nadzieję, że nie wyszło na to, że jestem…”
Pułapka: Szukanie aprobaty u innych
Dlaczego sięgamy po alkohol pomimo przykrych konsekwencji?
